Pagina's op deze website
Home
Foto's
Contact

Bijgewerkt:
14 maart 2019

Sprint Mannen
Periode tot 1945
Deel 1



Toelichting foto Foto
Eddy (Evert) Koops, ca 1906, lid UDI, Arnhem.
Nederlandse kampioen 100m in 1904 en in 1909. Hij is Nederlands recordhouder 400m in 1908 met 56.0 en in 1909 met 54.6.
Deelnemer aan de Olympische Spelen in Londen in 1908 aan de 100m en 200m (in beide gevallen uitgeschakeld),  400m horden (valt in de kwartfinale, uitgeschakeld) en Olympische estafette (uitgeschakeld in de serie met 90 yards achterstand op de nr. 1 Duitsland).

In 1914 is Eddy Koops lid van de Protest-Commissie van de NAU en woont Kerkstraat 23, Arnhem. Hij heeft op dat adres een vishandel en al telefoon met nr. 1701.
eddy koops
Rotterdam, Sparta-terrein, 14 juni 1914, internationale wedstrijden van Pro Patria.

Start van de finale 400m met van rechts naar links W. Hopmans (Daventria), Jan Grijseels Jr. (AAV), G. Verschoor (RSGV) en J. Snikkers (RSGV).
In de tweede helft van 1910 wordt Jan lid van de Amsterdamse voetbalvereniging AFC, die eerder dat jaar is toegetreden tot de NAU. Zijn trainer bij AFC is William Reynolds, die hem vergezelt naar de Olympische Spelen in Stockholm in 1912. Jan is op die Spelen de enige Nederlandse atleet. Hij wordt als vierde uitgeschakeld in de zevende serie 100m en wordt laatste in de vierde halve finale 200m. Wanneer in het seizoen 1913-1914 Reynolds vertrekt bij AFC, wordt Jan in 1914 lid van AAV. Daarna verhuist hij naar Deventer en sluit zich aan bij de vereniging UD.  Jan is diverse malen Nederlands kampioen en Nederlands recordhouder op de afstanden 100m, 200m, 400m en 800m. Alles op grasbanen gelopen.
jan
                      grijseels
Amsterdam, Ajax terrein, 25 juni 1922.

AAC organiseert 7 1/2 jaar na oprichting, haar eerste nationale wedstrijden op het gratis door Ajax ter beschikking gestelde terrein.
VenL wint de 4x100m in 47.7 voor Blauw Wit in 49.0. Vlnr. de ploeg van VenL met E. van den Driessche, Charles Bovens (winnaar 400m in 56 1/5), Jan van Kampen (winnaar 100m in 12 3/5) en Wim Venlet (100m).
v
                      en L 1922 4* 100m
Den Haag, Houtrust 23 juli 1922, finale Prins Hendrik-beker.

Harry Broos (UVV Utrecht), wint de 200m in 23.2 voor Harry van Rappard (VenL) 23.3, Albert Heijnneman (VenL, links op de foto) en Karel Kempkes (Rapiditas, Groningen).
Heijnneman protesteert tegen de uitslag maar van dat protest komt niets terecht. Vanwege zijn gedrag schorst VenL Heijnneman, die als reactie hierop als lid bedankt en kort daarop de Sportvriendenkring De Trekvogels opricht. In de loop van augustus heft de NAU deze schorsing tijdelijk op, zodat Heijnneman mee kan doen aan een wedstrijd in Praag. Een jaar daarna wordt hij weer lid van VenL.

Harry Broos begint als voetballer bij Alliance in Roosendaal en beoefent in die vereniging ook atletiek. Later blijft hij die combinatie uitoefenen bij UVV, Utrecht en PSV, Eindhoven.
Harry Broos neemt deel aan de Olympische Spelen van Parijs in 1924 (brons en wereldrecord 4x100m) en van Amsterdam in 1928, maar dan is hij over zijn hoogtepunt.
Eind 1928 beëindigt hij zijn loopbaan om in 1929 NK 400m te worden.
harry broos
Haarlem, 22 juli 1923, eerste deel van de Nederlandse kampioenschappen.

Jaap Boot (WFC, Wormerveer) komt in de finale 100m als tweede over de finish in 11.4, achter Harry Broos in 11.3.
Jaap Boot behoort tot de betere sprinters in de twintiger jaren, maar heeft de pech altijd te moeten opboksen tegen Harry Broos en Rinus van den Berge, die een klasse beter zijn.

Jaap is ook een goed verspringer. In 1923, 1924 en 1932 is hij op dit nummer Nederlands kampioen.
jaap boot
Parijs 1924, Olympische Spelen.

De Nederlandse estafetteploeg 4x100m evenaart in de serie het zojuist door de Engelsen gevestigde nieuw wereldrecord met 42.0.
In de finale worden Jaap Boot, Rinus van den Berge, Jan Cornelis de Vries en Harry Broos derde en winnen hiermee de eerste Nederlandse atletiekmedaille op de Olympische Spelen.
os
                      1924 4x100m
Houston, Texas, 26 maart 1926.

Adje Paulen (deelnemer OS 1920, 1924 en 1928) bij de finish van de 440 yards.

Op 17 april doet hij mee aan de Kansas Relays en wint de 440 yards in 48.8 voor Griffon en Mcodo.
Dan zit zijn reis erop en keert hij terug naar Nederland.
Groningen, 25 juli 1926, Nederlandse kampioenschappen.

Er staat op deze dag zo'n stevige tegenwind dat de horden omwaaien en dit onderdeel wordt uitgesteld.
Rinus van den Berge wordt kampioen 100m.
Vlnr. finishen Jaap Boot (Haarlem, tweede in 12.2), Frits Lamp (Haarlem, vierde), Karel Kempkes (AVG), Hannes de Boer (Te Werve), Harrie Broos (PSV, derde) en Rinus van den Berge (Haarlem, 11.6).
nk
                      1926 100 m rinus van de berge
Haarlem, 7 augustus 1927, Nederlandse kampioenschappen.

HAV Haarlem wint de 4x400m in een nieuw Nederlands record van 4:28 2/5.
Op de foto gaat Adje Paulen als slotloper door de finish.
paulen 4x400 m.
Haarlem, 13 mei 1928, eerste Olympische selectiewedstrijden.

Start van de finale 100m met de beste sprinters van dat moment, starter C.J. Kellenbach.
Vlnr. Wim Hennings, Dolf Benz, Gerard Rinkel, Rinus van den Berge, Harry Broos en Jaap Boot.
Uitslag: 1. Rinus van den Berge, 11.2; 2. Harry Broos 11.4;  3. Wim Hennings; 4. Jaap Boot; 5. Dolf Benz; 6. Gerard Rinkel.
start finale 100m
Den Haag, ca. 1930, wedstrijden om de Nederlandsche Voetbal Bond beker.

De winnende ploeg van HBS op de 4x100m,  vlnr. Prins, Jan Weber, Jan Cornelis de Vries en Smeets.

Deze foto verdient toelichting.
In die jaren beperkt de beoefening van atletiek zich niet tot de KNAU. Ook voetbalverenigingen, gymnastiekverenigingen en  korfbalverenigingen hebben atletiekafdelingen. De vereniging VenL is voortgekomen uit de voetbalvereniging HBS en een aantal VenL leden is lid van HBS, om in de winter ook te kunnen voetballen. Atletiek is dan nog een echte zomersport en trainen in de winter is een zeldzaamheid.
hbs
                      estafetteploeg
Amsterdam, Mosveld, 4 augustus 1929, kampioenschappen Amsterdamsche Athletiek Bond, tevens voorwedstrijden voor de Nederlandse kampioenschappen.

AVAC wordt kampioen 4x100m in 47.2, voor Blauw Wit 47.2, AV'23 en SLTO. Vlnr. Chris Berger, Herman Rempe, J. Wolzak en Wim van Leeuwarden. De NRC schrijft op maandag:
'Op de sprintnummers bleek weer dat Berger een uitstekend looper op de korte afstanden is en in de toekomst een kracht van extra-klasse  belooft te worden.' 
Berger wordt ook kampioen 100m in 11.4 en 200m in 23.2.
avac 1929 estafette
Amsterdam, Olympiaplein, 15 juni 1930.

Tijdens wedstrijden van AVAC verbetert Chris Berger  (HAV Haarlem en net 2 maanden 19 jaar oud) het Nederlands record 200m van Rinus van den Berge van 22.0 naar 21.1.
Ook Rinus (HAV Haarlem, 30 jaar oud en al op zijn retour) loopt binnen zijn oude record met 21.3.
Het Haarlem viertal Berger, Benz, Rinkel en Van den Berge loopt de 4x100m in 42.6, ook een Nederlands record. De atleten spreken die dag hun lof uit over de kwaliteit van de sintelbaan, die voor deze wedstrijd speciaal besproeid is. De baan op het Olympiaplein is een van de weinige sintelbanen in Nederland. Meestal lopen de atleten op gras. 
De tijden van Berger en van Van den Berge roepen tot op de dag van vandaag vragen op. Zet men alles op een rij, zie  onderstaand relaas van Wil van Beveren, dan is twijfel gerechtvaardigd.
 
De volgende foto belicht een van de mogelijke oorzaken.
chris berger na 200m
                      nr
In 1952 schrijft Wil van Beveren in het weekblad Sportief over de bewuste 200m het volgende:
'Alleen heb ik mijn hersens meermalen gepijnigd over het Nederlands record van Chris Berger. Hij vestigt dat record in 1931 met 'n tijd van 21,1 sec., toen hij nog lang niet op het toppunt van zijn kunnen stond. Het merkwaardige heeft zich hierbij voorgedaan, dat Berger zelfs in zijn topjaar 1934 toen hij dubbel Europees sprintkampioen werd, die 21,1 sec. niet kon benaderen. In zijn glorietijd was zijn beste tijd 21,5 sec. In athletiekkringen is dan ook dikwijls aan de juistheid van dit record getwijfeld, temeer daar ook de andere sprinters in deze race tot prestaties kwamen, die zij nadien nimmer meer bereikten. Of de record-commissie zich destijds op een hellend vlak heeft begeven? Ik kan het niet bewijzen, alleen maar vermoeden .....".

De foto hiernaast is genomen tijdens de finale 200m op de Nederlandse kampioenschappen van 1934 op het Olympiaplein. Duidelijk is te zien dat de atleten niet voor de bocht starten, maar op een recht stuk van de baan, waardoor men een halve bocht afsnijdt. Deze wijze van starten op een 200m is usance op het Olympiaplein.
De atleten op deze foto zijn, links Bob Jansen, midden Chris Berger.
Achter op de foto staat de tekst: "H. de Haas", het pseudoniem voor Bob Jansen.
berger 1934 nk 200m
AV '23 wint in 1930, 1931, 1932 en 1935 het Nederlands kampioenschap 4x400m.

Op de foto de ploeg die kampioen is in 1931, met vlnr. Kick Sierhuis, Gijs Lijflander, Wim Bolten, Michel Oostermeyer en verzorger Wim Vaal.

Het kampioenschap van 1931 behaalt de ploeg op zondag 9 augustus in het Olympisch Stadion.
Daar is deze foto niet genomen.
Waarschijnlijk is de foto van een week eerder, wanneer AV '23 in Haarlem de 4x400m wint tijdens de finale van de PH-beker.
av23
Amsterdam, Olympisch Stadion, 28 juni 1931, Internationale Athletiekwedstrijden.

Finish 200m gewonnen door de Duitser Arthur Jonath in 21.5 voor Chris Berger in 21.9.

Het bijschrift van de foto zegt dat dit de finish is van de 100m. Dat lijkt onwaarschijnlijk in het licht van het volgende verhaal: In de finale 100m lopen vijf Duitsers en Chris Berger. Na diverse valse starts van Duitse atleten maakt Berger een valse start. Met uitzondering van Jonath denken de overige atleten dat teruggeschoten zal worden. Alleen Jonath loopt door. Na de finish is Jonath bereid over te lopen maar het programma staat dat niet meer toe.
De uitslag 1. Jonath 10.7; 2. Berger 10.7; 3. Kraemer; 4. Leersch; 5. Grosser.
De Duitser Borchmeyer is niet aan de start verschenen.
Twaalf jaar later overkomt Berger iets soortgelijks op de Nederlandse kampioenschappen in Amsterdam. Het is dan Tinus Osendarp die de valse start maakt en mag doorlopen van de starter. Dan wordt wel overgelopen.

chris berger en jonath
Amsterdam, Olympisch Stadion, 9 augustus 1931, Nederlandse kampioenschappen.

Chris Berger (HAV Haarlem) wint de 200m in 22.1 voor Dolf Benz (HAV Haarlem) in 22.5 en Henk Beintema (Hellas, Utrecht) in 22.9.
berger wint 200m nk
                      1931

Terug naar top Naar deel 2