Olympische Spelen
Berlijn 1936

Toelichting foto	Foto
Groningen, 3 september 1933, interland Nederland  - Noord Duitsland. Duitse supporters ontrollen een vlag met het hakenkruis. Daar blijft het niet bij, ook de Hitler-groet wordt gebracht en het Horst Wessel-lied wordt gezongen. Deze gebeurtenissen halen niet of nauwelijks de pers, maar is voor de Nederlandse atletiek de eerste confrontatie op eigen bodem met het Nazisme. Eerder op 6 augustus dat jaar schrijft Het Vaderland in het verslag over de manneninterland in Krefeld tegen West Duitsland: 'Wij vernemen, dat een tweetal athleten uit politieke overwegingen voor een plaats in de K.N.A.U.-ploeg heeft gemeend te moeten bedanken.' Mogelijk zijn dit geweest Gerrit Eysker en Jaap Knol. Enkele atleten wensen niet aan de Spelen deel te nemen. Volgens het boek 130 Jaar Atletiek in Nederland zijn dat Bets ter Horst, Tollien Schuurman en Wim Peters. In De Athletiekwereld is slechts één naam te vinden, nl. die van de (onbekende) snelwandelaar Landheer. Voor alle drie de atleten geldt dat het de vraag is of ze gezien hun prestaties in 1935 en 1936 nog in aanmerking zouden zijn gekomen voor een plaats in de ploeg. Tollien Schuurman bijvoorbeeld, had geen enkele wedstrijd meer gelopen sinds eind 1934.
Amsterdam, Olympiaplein, 28 november 1935. Opening van de vrouwentraining voor de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn, mede dankzij de Commissie Dames Athletiek o.l.v. Frans Jutte. Voor de training zijn uitgenodigd: Tollien Schuurman (KNAU), Iet Martin (Olympia Deventer), Tini Koopmans (Atalanta), Jo Dalmolen (Brunhilde Groningen), Ali de Vries (ADA), Fanny Koen (ADA), Bets Palm (UDA), Ans Niesink (AVA), Peet Dieben (Brunhilde), Gien de Kock (Amstel GV), Rie  Briejer (Brunhilde),  Cor Pels (ADA), Kitty  ter Braake (ADA) en Loes Messmann (AVA). Later komen daar bij Mary van den Berg (ADA) en Nel van Balen Blanken (Wieringerwaard). De Amsterdamse, Leidse en Utrechtse vrouwen trainen iedere maandagavond buiten, o.l.v. Jan Blankers. Na afloop krijgen de vrouwen massage. Op vrijdagavond is er indoortraining in een zaal van de ALO o.l.v. Piet Korver. Links Bets Palm, met bril Kitty ter Braake, met een sjaal Ali de Vries, met witte trui Gien de Kock, Ans Niesink, Fanny Koen met knopentrui en Cor Pels.
Als voorbereiding op de komende Olympische Spelen organiseert de KNAU voor de mannen centrale trainingen op zondagmorgen in het Olympisch Stadion en een indoortraining in de gymnastiekzaal van het Vossius Gymnasium. Aan de kant staan Jan Blankers (trainer, met sigaret in de mond), Piet Korver (trainer), Jan van der Lee (lid NTC), Gerard Burger (voorzitter NTC) en Jo Moerman (secretaris NTC). Vlnr. lopen de atleten Tjeerd Boersma (AAC), Wil van Beveren (AV '23), Marten Klasema (VenL), Anton Mieghout (AAC), Jaap van der Poll (AV '23), Wim Kaan (Haarlem), Nico Lutkeveld (AAC), Aad de Bruyn (Olympia), Co Houtman (AV '23), Gerard Carlier (AV '23) en Jan Brasser (AAC).
Amsterdam, Olympiaplein, 19 juli 1936. Tijdens jubileumwedstrijden van AV '23 (12 1/2 jarig bestaan) loopt de olympische estafetteploeg met Tjeerd Boersma, Wil van Beveren, Chris Berger en Tinus Osendarp, 41.9 sec. Op de foto de wissel van Chris Berger op Tinus Osendarp. 'Op de wissels viel weinig aan te merken' volgens De Revue der Sporten. De Athletiekwereld is kritischer: 'Het kon slechter, maar het kan ook veel beter. ... en de laatste wissel tusschen Berger en Osendarp was uitgesproken slecht.' Deze 41.9 is dezelfde tijd die Geul, Mesman Schultz, Van Beveren en Osendarp op 14 juni op Te Werve hebben gelopen. Op die wedstrijd is Boersma geblesseerd en is Berger boos weggelopen vanwege diskwalificatie op de 100m, door twee valse starts. Van Beveren en Osendarp sparen zich voor de Olympische Spelen en komen niet uit op de 100m, die wordt gewonnen door Chris Berger in 10.4. Daarover schrijft De Athletiekwereld: 'Berger neemt veel risico. Opnieuw twee valsche starts, en daarop nog een derden, zoo scherp als een scheermes. Dat kan in Berlijn niet Chris.  Bovendien kan het tijdverschil met Baumgarten onmogelijk 0,4 sec. hebben bedragen.'
Het deel van de olympische ploeg, dat vertrekt vanuit Amsterdam. Vlnr. staand: Anton Toscani, Piet Korver (trainer), Kitty ter Braake, Lies Koning, Agaath Doorgeest, Jo Pfann (masseuse), Tini Koopman, Mulder (administrateur), Ali de Vries, Ans Niesink, Loes Messmann, Fanny Koen, Jo Moerman (NTC), Johan van Pareren (masseur), Rinus van den Berge (pers) en H.J. Ouwerkerk (masseur). Zittend Gien de Kock, Wil van Beveren, Tjeerd Boersma, Bob Mesman Schultz, Gerard Carlier en Jaap van der Poll. Op de foto ontbreken de Amsterdammers Jan Brasser en Chris Berger, die kort voor vertrek aankomen op het station. De Hagenaars Hans Geul, Hans Houtzager, Marten Klasema en Tinus Osendarp komen vanuit Den Haag. Verder ontbreken de leiders Strengholt, Burger en Jutte en trainer Blankers.
De grote baas van alle Nederlandse olympische sporters in 1936 is Chef de Mission Karel Lotsy (foto). Leider van de atletiekploeg is Unie-voorzitter Strengholt. De technische leiding is in handen van NTC-voorzitter Gerard Burger, met als assistenten Jo Moerman voor de mannen en Frans Jutte voor de vrouwen. Officiële trainers zijn Piet Korver voor de mannen en Jan Blankers voor de vrouwen. Uit verslagen in de AW blijkt dat ook Age van der Zee, Kossak en Kreigsman ondersteuning hebben verleend. De Nederlandse mannen verblijven in een huis in het olympisch dorp. Het huis met de naam Kaiserslautern is een soort villa, waarin de sporters met twee man op een kamer verblijven. De vrouwen verblijven in een apart olympisch dorp, het Frauenheim, dicht bij het Olympisch Stadion gelegen. De trainers, masseurs, verzorgers, ed. verblijven niet in het olympisch dorp, maar elders.
Een aantal Nederlandse atleten bijeen in de eetzaal.
Een groep atleten verkent de accommodaties. Achterste rij Jan Brasser, Tinus Osendarp, ?, Wil van Beveren en masseur H.J. Ouwerkerk. Middelste rij o.a. Bob Mesman Schultz, Hans Geul, Marten Klasema, Tjeerd Boersma en Gerard Carlier. Voorste twee Hans Houtzager en Jaap van der Poll.
Trainen voor de openingsceremonie ....
Met de bus op weg van het olympisch dorp naar het Reichssportfeld voor de opening, ongeveer 14 km rijden. Voorin Anton Toscani, daarachter Brasser, Van Beveren en Osendarp. Waarschijnlijk is de hand rechts met sigaret die van Jan Blankers.
Marten Klasema en Hans Geul op een bankje. Marten Klasema komt niet door de kwalificatie verspringen (7,15 m.), zijn prestatie is niet bekend. In de kwalificatie hink-stap-springen haalt hij 14,43 m., waarna hij in de wedstrijd in de derde sprong 14,55 m. haalt, een 15e plaats. Hans Geul is reserve 4x100m en is op de Spelen niet in actie gekomen.
Ook de dagelijkse post en de kranten zorgen voor afwisseling. Links begeleidster Jo Pfann, rechts Fanny Koen. Herkomst foto Ans Niesink.
.... en trainen voor de wedstrijd. Jan Brasser gaat hier over een nieuw model horde. In september 1935 wordt dit nieuwe model, speciaal ontworpen voor de Olympische Spelen, in gebruik genomen.
Berlin Charlottenburg, Sportplatz Westend. De Nederlandse officials treffen elkaar, twee atleten, Boersma en Mesman Schultz rusten uit. Vlnr. Jo Moerman (assistent van Burger), Roel Hoogeveen (redacteur van De Athletiekwereld), Dokter Verrijp  (KNAU arts, op eigen gelegenheid aanwezig), Gerard Burger (technisch leider), Piet Korver (trainer) en Rinus van den Berge (journalist).
Berlijn, 2 augustus 1936. Op deze dag lopen de mannen series en kwartfinales 100m. Wil van Beveren wint de derde serie in 10.8 met toegestane rugwind. In de derde kwartfinale loopt hij met 2,3 m/s rugwind 10.7 en wordt derde. Daarmee gaat hij naar de halve finale, waar hij vijfde wordt in 10.8.
Berlijn, 2 augustus 1936. Start serie 100m met Chris Berger, vierde van links. Berger wint zijn serie in 10.8. In de kwartfinale wordt Berger vijfde in zijn serie (geen tijd bekend) en is uitgeschakeld. Nadat hij eerst een valse start heeft gemaakt, is hij daarna duidelijk te laat weg. Dit is een van de weinige foto's van Berger op de Spelen van 1936. Vier jaar eerder op de Spelen van Los Angeles, is Berger op veel foto's te zien, alleen en in gezelschap. In Berlijn is hij de grote afwezige. Hij trekt met niemand op, laat zich niet fotograferen, leeft teruggetrokken. Kort na de Spelen laat hij de buitenwereld weten afscheid van de atletieksport te nemen.
Finish van de finale 100m. Rechts winnaar in 10.3 sec. Jesse Owens, geheel links Ralph Metcalfe, tweede in 10.4, tweede van links Frank Wykoff die met 10.6 vierde wordt, rechts daarvan Tinus Osendarp derde in 10.5 en rechts achter Owens de Duitser Erich Borchmeyer, vijfde in 10.7. De Zweed Strandberg, die zesde wordt, is niet zichtbaar.
Berlijn, 5 augustus 1936, voor het stadion. Links Wil van Beveren, midden Tinus Osendarp, rechts Karel Lotsy (chef de mission van de Nederlandse ploeg) na afloop van de zo succesvol verlopen finale 200m heren. In zijn boek Mysterieuze krachten in de sport (1941) schrijft Joris van den Bergh: '  ...op zekere dag kwam de uitstekende coach Korver naar Lotsy toe met het verzoek zich eens extra met de athletiek-jongens te willen bemoeien en wel in het bijzonder met Osendarp, van Beveren en nog een paar, die z.i. goede kansen hadden.' Daarna gaat Lotsy met de mannen aan de slag. Het eindigt ten slotte in de ontboezeming van Van Beveren aan Lotsy: 'Als ik een betere baan loot (op de 200m), dan geef ik die aan Tinus'. Op de 200m wordt Tinus Osendarp derde, Wil van Beveren zesde.
Berlijn, 4 augustus 1936. Ans Niesink wordt Zevende met 35,21 meter. Een verdienstelijke prestatie voor iemand die amper twee jaar atletiek doet. De overige vrouwen presteren wisselend. Gien de Kock wordt met de speer achtste met 36,93. Fanny Koen wordt bij het hoogspringen ex aequo zesde met 1,55. Lies Koning loopt 12.9 in haar serie, wordt derde en is uitgeschakeld. Tini Koopmans springt 1,40 hoog en werpt de discus 33,50, waarmee ze zestiende wordt. Ali de Vries loopt 13.0 over de 100m en wordt derde in haar serie. De estafetteploeg 4x100m met Kitty ter Braake, Fanny Koen, Ali de Vries en Lies Koning wordt vijfde in de finale met 48.8. In de serie loopt de ploeg met 48.4 een Nederlands record.
Berlijn, 6 augustus 1936, finale 80m horden. Vijf van de zes vrouwen wachten hier op de finale. Vlnr. Ondina Valla (ITA), Doris Eckert (GER), Anni Steuer (GER), Kitty ter Braake en Claudia Testoni (ITA).
Het wordt een spannende finale. Zo gaan de atletes over de eerste horde. Bij de vijfde horde raakt Eckert uit balans. Op de laatste horde liggen de overige vrouwen nog gelijk, dan valt Kitty Ter Braake terug. Valla wint in 11.7 (olympisch record), voor Steuer 11.7, Elisabeth Taylor (CAN) 11.7, Testoni 11.7, Ter Braake 11.8 en Eckert 12.0.
De tienkamp is op 7 en 8 augustus. Jan Brasser haalt een vijfde plaats met: 11.6 - 6,69 - 13,49 - 1,90 - 51.5 - 16.2 - 39,45 - 3,40 - 55,75 en 5:06. In totaal 7046 punten, een nieuw Nederlands record en een vijfde plaats. Brasser, ook toen al een kritisch atleet, beklaagt zich over gebrek aan tegenstand op de 100m en op de 110m horden. Echt pech heeft hij bij het polsstokspringen, waar hij op 3,40 m. zich ernstig blesseert en stopt om zich te sparen voor de 1500m.
Berlijn, 9 augustus 1936, finale 4x100m. Eerste wissel tussen Tjeerd Boersma en Wil van Beveren. Daarna gaat het stokje over op Chris Berger. Die wisselt op Tinus Osendarp en Nederland heeft medaillekansen.
'Proost' zeggen de Amsterdammers Gerard Carlier, Jan Brasser, Tjeerd Boersma, Jaap van der Poll en Wil van Beveren. Hebben de mannen na afloop van de Spelen iets te vieren? Een aantal zoals Brasser, Van Beveren en Osendarp zeker. Voor Gerard Carlier zijn de Spelen een deceptie. Hij springt 1,80 m. en valt af in de kwalificatie. Ook Hans Houtzager haalt met 45,80 de kwalificatie niet, hoewel slechts 20 cm schelen. Jaap van der Poll werpt 56,25 en eindigt daarmee zestiende. Anton Toscani presteert boven ieders verwachting en wandelt met 4:42:59.4 naar een tiende plaats op de 50km.